बेलायतको वित्तीय अवलोकन

हालै लेखक विकलचन्द्र आचार्यको नयाँ पुस्तक ‘बेलायतको वित्तीय अवलोकन’ बजारमा आएको छ । मुलतः स्वास्थ्य र अर्थ व्यवस्थापनबारे लेखिरहने लेखक आचार्यको प्रस्तुत पुस्तक पाचौं कृति हो । आचार्यका यस अघि प्रकाशित कृतिहरुमा ‘लण्डनमा मुटु दुख्दा’ (सन् २०१०), ‘कोरोनरी मुटुरोग’ (सन् २०१०), ‘बेलायती आँगनमा गोर्खाली सुवास’ (नियात्रा सङ्ग्रह, सन् २०११) र ‘मोह’ (उपन्यास, सन् २०१३) पर्दछन् ।

‘बेलायतको वित्तिय अवलोकन’ भित्र जम्मा २३ वटा आर्थिक लेखहरु छन् । लेखक आचार्यले बेलायतको वित्त र अर्थ व्यवस्थापनका बिभिन्न पाटोहरुलाई समेटेर सर्बसाधारणले बुझ्ने भाषामा ती लेखहरु लेखेका छन् ।

‘बेलायतको वित्तीय सामरथ्य’ मा बेलायतका बैंकका सम्पत्तिको कुरा लेखिएको छ । त्यस्तै लेखकले भविष्यमा बेलायतको बैकिङ प्रणाली कस्तो होला ? भन्ने जिज्ञासाको उत्तर खोजेका छन् । उनी लेख्छन् – ‘बेलायतको बैकिङ प्रणाली सन् २०५० मा बेलायतको जिडिपीको ९५० प्रतिशत भन्दा बढी रहने अनुमान विश्लेषकहरुले गरेका छन् । पैसाको कुरा गर्दा बेलायतको बैङ्किङ प्रणालीको कुल सम्पत्ति ६० ट्रिलियन पाउण्ड भन्दा बढी हुने अनुमान गर्न सकिन्छ ।’

‘बेलायतको बैङ्किङ इतिहास’ मा बेलायतमा बैंक स्थापना र विकास कसरी भयो भन्ने रोचक सन्दर्भहरु छन् । त्यस्तै लेखकले युरोपमा बैंकिङ कसरी हुँदै आयो भन्ने कुरालाई पनि प्रस्तुत गरेका छन् ।

‘ऋणमा अडिएको अर्थतन्त्र भासिंदा’ लेखमा बेलायतमा सन् २००८ मा भएको आर्थिक मन्दी तथा अर्थतन्त्रमा त्यस्तो अवस्थाका कारणहरुका बारेमा चर्चा गरिएको छ । सो बेलादेखि बेलायतमा चर्चामा रहिरहेको शब्द ‘अस्टेरिटी’ को अर्थ केलाउँदै लेखक आचार्य लेख्छन् – ‘अस्टेरिटी भनेको राज्यले खर्च कम गर्ने र आर्थिक क्षेत्रमा मितव्ययिता बढाउने कार्य हो ।’

‘पाउण्ड स्टर्लिङ र अवमुल्यनको इतिहास’ मा बेलायती मुद्रा पाउण्ड स्टर्लिङको इतिहास १२०० बर्ष पुरानो भएको कुरा चर्चा गरिएको छ ।

‘सम्पत्ति शुद्धिकरणमा नेपालले लिनु पर्ने शिक्षा’ पुस्तकको एक महत्वपूर्ण लेख हो । यसमा गैरकानुनी रुपमा गरिने कारोबारको नियन्त्रण बारे बर्णन गरिएको छ । बेलायतको आर्थिक क्षेत्रमा प्रयोग हुने शब्द ‘मनि लाउन्डरिङ’ नै सम्पत्ति शुद्धिकरण भएको लेखक आचार्यले बताएका छन् । गैरकानुनी रुपमा कमाएको पैसालाई कानुनी रुपमा नै कमाएको हो भनेर देखाउन गरिने नक्कली तरिकाहरु ‘मनि लाउन्डरिङ’मा पर्छन् ।

‘क्रेडिट स्कोरले ल्याएको आर्थिक क्रान्ति’ अर्को महत्वपूर्ण लेख हो । बेलायतमा क्रेडिट स्कोरको एकदमै महत्व हुन्छ । गाडीदेखि लिएर घर किन्नका लागि ऋण लिनु पर्दा बेलायतमा बैंकले क्रेडिट स्कोरका आधारमा ऋण दिने गर्दछ । यदि क्रेडिट राम्रो छैन भने ऋण पाउन सकिंदैन ।

‘बैंक लकरबारे बेलायतबाट सिक्नु पर्ने पाठ’ मा आफ्नो सम्पत्ति सुरक्षित रुपमा राख्नका लागि बैंक लकरको प्रयोग गरिने चलनको बारेमा चर्चा गरिएको छ । बैंक लकरलाई कसरी अझ धेरै सुरक्षित बनाउन सकिन्छ र लकरका राखिने गैरकानुनी कमाई र नगदलाई कसरी निरुत्साहित गर्न सकिन्छ भन्ने बारेमा नेपालले बेलायतबाट धेरै कुरा सिक्न सक्छ ।

‘बेलायतको इयू जनमत सङ्ग्रह – २०१६’ र ‘ब्रेक्जिट र बेलायतमा इमिग्रेसनको इतिहास’ लेखहरुमा बेलायतमा युरोपियन युनियनबाट बाहिरिनका लागि गरिएको जनमत सङ्ग्रह र त्यसपछिका प्रक्रियाहरुको चर्चा गरिएको छ ।

‘नेपालका राजनीतिक संस्कारको खाँचो’ लेखमा बेलायतको विकासमा यहाँको राजनीतिक संस्कारले ठूलो भूमिका खेलेको चर्चा छ । लेखक आचार्य लेख्छन् – ‘धेरै वर्ष बेलायतमा रहेर संसदीय व्यवस्थाको अनुभूति गर्दा यहाँको विकासको खम्बा भनेको राजनीतिक संस्कार, इमान्दारिता, कर्तव्यपरायणता र आफ्नो क्षेत्रमा दक्षता नै हो ।’

पुस्तकमा लेखकले बेलायती अर्थतन्त्रका ती पक्षहरुका बारेमा लेखेका छन्, जसको आधारभुत जानकारी बेलायतमा बस्ने नेपालीहरुलाई हुनु आवश्यक छ । त्यस्तै नेपालमा बसेर बेलायतका वित्तिय पक्षको बारेमा जान्न चाहनेहरुका लागि पनि पुस्तक उपयोगी छ ।

अर्थ र वित्त व्यवस्थापन सम्बन्धी पुस्तकहरु बिभिन्न बिषयगत प्राबिधिक कुराहरुले भरिएका हुन्छन्, तर विकलचन्द्र आचार्यको प्रस्तुत पुस्तक सबैले बुझ्न सक्ने भाषामा लेखिएको छ ।