म्यानमारमा निर्वाचन ः मुलुक सैनिक नियन्त्रणबाट बाहिर आउने अनुमान

याङ्गन, २२ कात्तिक । म्यानमारका मतदाताले आइतबार ऐतिहासिक निर्वाचनमा मतदान गरेका छन् र यसबाट आङ साङ सु कीको प्रजातन्त्रवादी दल शासनमा पुग्ने र मुलुक सैनिक नियन्त्रणबाट बाहिर आउने अनुमान गरिएको छ ।
प्रतिपक्षी नेत्री सु कीले परम्परागत पहिरनमा याङ्गनमा मतदान गरेपछि उहाँका वरपर पत्रकारका भिड लागेको थियो ।  उहाँलाई समर्थकहरूले मतदान केन्द्र बनेको विद्यालयमा पुरयाएका थिए ।
धाँधली नभए सु कीको नेसनल लिग फर डेमोक्र्यासीले आफू शासनमा पुग्ने र सैनिक तानासाहसँग दशकौँ लामो सङ्घर्ष अन्त्य हुने ठानेको छ ।
यसो भए पनि नोबेल पुरस्कार प्राप्त नेत्री सु कीलाई सेनाले तयार गरेको संविधानले राष्ट्रपति बन्न दिँदैन । संसदको एक चौथाइ स्थान सेनाका लागि छुट्याइएको छ र एनएलडीले यसका लागि ठूलो सङ्घर्ष गर्नुपर्ने देखिन्छ ।

‘‘आमा सु’’ की नाममा बाट परिचित उहाँ प्रजातान्त्रिक आन्दोलनका प्रमुख व्यक्तित्व हुनुहुन्छ र उहाँले आफ्नो दललाई बलियो बनाउनुभएको छ ।  मतदान केन्द्रमा ७४ वर्षीया सु कीले आफूले मतदान गरेको र आफ्नो कर्तव्य पूरा भएको बताउनुभयो ।

उहाँले आफूले जनताको शासन गर्ने चाहनाका लागि मतदान गरेको बताउनुभयो ।  म्यानमारभर त्यहाँका जनता मतदानका लागि परम्परागत पहिरनमा लाइनमा बसेको देखिएको छ ।
दक्षिणपूर्वी एसियाली मुलुक म्यानमारमा पाँच दशकसम्म सैनिक शासन सञ्चालन भएको थियो र त्यसले प्रतिपक्षलाई हिंसा र जेलका आधारमा दबाएको थियो ।

सन् २०११ मा सेनाले शासन अकस्मात् पूर्व सैनिक जनरलको नेतृत्वमा अर्धसैनिक सरकार हस्तान्तरण ग¥यो ।
यसपछि म्यानमारमा निकै सुधार भएको छ । यसले त्यहाँको अर्थतन्त्रमा सुधार भएको छ भने र निकै स्वतन्त्रा प्राप्त भएको छ । धेरै राजनीतिक बन्दीलाई रिहा गरिएको छ ।
यस निर्वाचनमा करिब तीन करोड मतदाता छन् । यी मतदाताका लगि मुलुकभर आवश्यक निर्वाचन सामग्री समयमै पु¥याउनु चुनौती बनेको थियो ।

सेना निर्वाचनमा पराजित भए उनीहरूले कसरी प्रतिक्रिया देखाउने हुन् भन्ने कुरामा धेरै मतदाता आशङ्का गर्छन् । अघिल्लो निर्वाचनमा धाँधली भएको थियो र अहिले निर्वाचन अधिकारीहरूले मतदान सरल रूपमा अगाडि बढेको बताएका छन् । निर्वाचन आयोगका एक अधिकारी विन नाइङले आफूहरूले कुनै गुनासो नपाएको बताउनुभयो ।

साँझतिर मतदान केन्द्र बन्द हुनेछ र त्यसपछि याङ्गनमा रहेको एनएलडीको मुख्यालयमा सबैको ध्यान केन्द्रित हुनेछ । मुलुकभरबाट निर्वाचनको नतिजा आउन थालेपछि ठूला स्क्रिनहरूमा अङ्कहरू देखिन थाल्नेछ ।  सोमबार बिहानअगाडि आधिकारिक नतिजा आउने अनुमान गरिएको छैन् ।
सन् १९९० मा एनएलडीले निर्वाचनमा भाग लिएको थियो र उसले अत्यधिक मत पाए पनि सेनाले त्यसलाई ध्यान दिएन र सु कीले त्यसपछिका २० वर्ष घरैमा बन्दीको रूपमा बिताउनुपरयो ।
म्यानमारको संविधानले विदेशी बालबालिका भएका कुनै पनि व्यक्तिलाई उच्च पदमा रहन प्रतिबन्ध लगाएकाले ७० वर्षीया सु की राष्ट्रपति बन्न पाउनुहुनेछैन । उहाँका दुई छोरा छन् र उनीहरू बेलायती नागरिक हुन् ।

सु कीले बिहीबार एनएलडीको विजयले आफूलाई राष्ट्रपतिको पदभन्दा माथि राख्ने बताउनुभएको छ ।
त्यसो त उहाँले मुलुकको सङ्घर्षरत मुसलमान जनसङ्ख्याको लागि नबोलेको भनी अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले उहाँको आलोचना पनि गरेको छ । राखाइन प्रदेशका रोहिङ्ग्या समुदायले हाल पीडा भोगका छन् ।
हजारौँ रोहिङ्ग्यालाई मतदानबाट वञ्चित गरिएको छ र सेना र आदिवासी विद्रोहीबीच सङ्घर्ष चलेको स्थानमा मतदान भएको छैन ।
सु कीका धेरै समर्थकहरूले आइतबार पहिलोपटक मतदानमा भाग लिएका छन् ।
आफ्नै राष्ट्रपतिको उम्मेदवार उठाउन एनएलडीलाई निर्वाचनमा गएका दुई तिहाइभन्दा बढी स्थान आवश्यक पर्छ । यस दलले साना दलसँग गठबन्धन गर्नसक्छ ।  यस दलले सेनाको समर्थन प्राप्त युनियन सोलिड्यारिटी एण्ड डिभलपमेन्ट पार्टीसँग प्रतिस्पर्धा गरिहेको छ । अर्कोतर्फ युएसडीपीले सेनाले मनोनयन गरेको स्थानसँग मिलाएर आफ्नो राष्ट्रपतिको उम्मेदवार उठाउन एक तिहाइ स्थानमा विजय हासिल गरे पुग्छ ।